Ondertussen draai ik al drie jaar mee met vleermuisonderzoeken binnen Silvavir en in die tijd heb ik mooie momenten mogen meemaken. Van een laatvlieger die dapper genoeg was om het irritante insect vlak naast mijn oor weg te plukken (dankjewel, vriend!) tot een grote zwerm van gewone dwergvleermuizen enthousiast krioelend om een gebouw heen. Toch had ik regelmatig het gevoel dingen te missen. Met mijn standaarduitrusting (Pettersson D240x) kun je afstemmen op één frequentie en een vleermuis die net wat lager of hoger roept hoor je daar prima mee. Maar tegelijkertijd blijft er een breed geluidsspectrum over wat ongehoord aan je voorbij gaat.
Tijd voor verkenning van andere mogelijkheden! Ons team is al in bezit van een Elekon Batlogger M2, toen ons oog viel op de Pettersson M500-384; een soort adapter voor de microfoon van je telefoon/tablet, zodat je daar ultrasone geluiden mee kunt detecteren. Met de bijhorende app* kun je deze geluiden vervolgens visualiseren.
* De officiële apps zijn enkel beschikbaar op Windows. Gezien Silvavir werkt met Android-apparaten maken we voor deze review gebruik van een app van een externe ontwikkelaar.
Figuur 1. Screenshot BatRecorder App voor de telefoon.
Figuur 2. Screenshot BatExplorer voor PC.
Het apparaatje is handzaam en voelt ondanks de uitstekende microfoon en vederlichte gewicht degelijk aan. Er zitten geen knoppen op, in plaats daarvan is alles te bedienen via de app. Het bevat onder andere verschillende standen om (live) te luisteren en een automatische logfunctie. Daarnaast kun je vleermuizen toewijzen aan opnames om ze later makkelijk terug te vinden.
Om verstoring met het signaal van de telefoon te voorkomen moet je zorgen dat er voldoende afstand tussen zit, zeker als je live wil kunnen meeluisteren met wat er rondvliegt. Telefoon in de ene hand en M500 in de andere dus. Of gebruik een sportarmband om je hand vrij te houden.
Voor de review heb ik hem enkele keren meegenomen tijdens een onderzoeksronde. Bij het onderzoeken van grote gebieden verplaatsen we ons per fiets. Gezien ik mijn telefoon dan al gebruik als navigatie en om waarnemingen in te voeren, draaide de app op de achtergrond met automatische logger stand aan. Want live meekijken tijdens het fietsen is eigenlijk niet op een veilige manier te doen. Als batlogger tijdens fietsrondes is de M500 niet ideaal. Al snel ontdekte ik dat de fiets veel luide ruis veroorzaakt. Dus een uur lang rondfietsen levert ruim 50 minuten aan opnames op. Je kunt de instellingen rondom triggers aanpassen, maar ik heb nog niet de gouden combinatie van grenswaardes gevonden om fietsrondes effectief bij te houden. De ruis is simpelweg luidruchtiger dan de roep van de vleermuizen. Zelf handmatig een opname starten wanneer je denkt iets interessants te horen/zien is wel een optie, maar dan is het nut van de M500 als logger teniet gedaan.
Bij rondes wandelend om een gebouw heen komt hij veel beter tot zijn recht. Doordat ik geen navigatie nodig heb en geen geparkeerde auto’s hoef te ontwijken, kan ik live meekijken. Tevens is er een stuk minder ruis, waardoor ik kan meeluisteren zonder conflicten te veroorzaken. Ik moet hem dan wel op een hoge frequentie afstemmen, bij een te lage frequentie krijg je alsnog een zingende microfoon.
De M500 biedt je een visueel overzicht van wat er vliegt en dit is in de praktijk zeer waardevol. Op een gegeven moment zag ik drie vleermuissoorten (gewone dwergvleermuis, laatvlieger en rosse vleermuis) tegelijkertijd voorbijkomen. Mijn collega die naast me stond met een D240x hoorde enkel de laatvlieger. De rosse merkte ze pas op nadat ik haar erop wees en de gewone dwerg had ze volkomen gemist. De beperking van de D240x, waarmee je enkel kan luisteren naar de frequentie die je op dat moment ingesteld hebt, was hier heel duidelijk aanwezig. Daarnaast ben ik tot nu toe vrijwel iedere keer een soort tegengekomen die ik met de D240x zou hebben gemist. Onder andere meerdere grootoren, maar ook een nader te determineren myoot. Voor mij persoonlijk een primeur! En daarbij trakteerde hij me ook nog op een mooie sociale roep.
Samenvatting
Ik zie zeker kansen met de M500. Vanaf nu zit deze standaard in mijn uitrusting. Mijn D240x houd ik als trouwe metgezel nog steeds bij de hand. En ondanks zijn eigenaardigheden, vertrouw ik erop dat de M500 een steeds belangrijkere rol gaat vervullen. Het geeft mij in het donker toch (de illusie van) een extra zintuig. Met oren én ogen op scherp kan geen enkele vleermuis nog aan mij ontsnappen.
Pluspunten
- Compact van formaat en licht van gewicht.
- In één blik een compleet overzicht van wat er om je heen vliegt.
- Effectief gezien werkt het als een extra zintuig.
- Vrijwel direct resultaat in de vorm waarnemingen die ik zonder de M500 ongetwijfeld gemist had.
Minpunten
- Doordat er geen fysieke knoppen zijn, moet ik naar het scherm kijken om hem te bedienen, terwijl ik op kritieke momenten juist naar het gebouw wil kijken.
- Live-meeluisterfunctie zou automatisch moeten schakelen naar een interessante frequentie, maar in de praktijk werkt dit niet goed met ruis op achtergrond, ook niet te voet. Mogelijk dat een bluetooth-koptelefoon een uitkomst biedt, dit heb ik niet getest.
- Los (extra) apparaat om bij je te dragen. Als ik er volledig op kan vertrouwen en het als vervanging van een ander apparaat kan inzetten, is dit geen punt.
- Last van verstoring met telefoonsignaal.
- Niet geschikt voor onderzoeksrondes per fiets door luide ruis. Maar ik vermoed dat dit bij andere loggers ook optreedt.
- [App] Opname stopt als het telefoonscherm uit gaat.
- [App] Kaartweergave werkt niet op telefoon. Locatiegegevens zijn echter alsnog uit te lezen op de computer.
Meer lezen?
Product info M500 https://batsound.com/product/m500-384-usb-ultrasound-microphone/
gebruiksaanwijzing en downloadlink app https://www.digitalbiology.com/BatRecorder/