DNA-onderzoek Noordse Woelmuis

De noordse woelmuis (Alexandromys oeconomus arenicola) is een bijzondere muizensoort voor ons, hij is namelijk endemisch. Dit houdt in dat het een diersoort is dat alleen in Nederland voorkomt. Het betreft in Nederland een aparte ondersoort van de noordse woelmuis; een overblijfsel uit de laatste ijstijd toen de soort in grote delen van Europa voorkwam.

Tegenwoordig is het verspreidingsgebied een stuk kleiner. Er zijn nu nog enkele gebieden waar de soort zich kan handhaven in Nederland:

• Texel
• De Friese meren
• Delen van Noord-Holland
• Het Utrechts/Zuid-Hollands veenweidegebied
• Deltagebied: Zeeland en Zuid-Holland

Figuur 1. Het potentiële leefgebied van Noordse woelmuis. Ze houden van gras/rietvegetatie in zeer natte omstandigheden. Dit is een locatie die is bemonsterd in 2022.

Omdat het een streng beschermde soort is (Habitatrichtlijn) is het noodzakelijk dat deze soort goed gemonitord wordt. Dit werd vroeger intensief gedaan met inloopvallen. Tegenwoordig wordt er onderzoek gedaan door middel van DNA. Muizen maken latrines van keutels, door deze te verzamelen kan worden achterhaald of deze van noordse woelmuis zijn. De keutels worden in buisjes gedaan die gevuld zijn met alcohol, hiermee blijft de houdbaarheid van het DNA beter en kunnen ze in een laboratorium geanalyseerd worden (figuur 1).

Figuur 1. Een muizenkeutel wordt in een buisje verzameld.

Na de analyse kan worden vastgesteld van welke (muizen)soort het DNA is. Dit is bruikbare informatie omdat de noordse woelmuis zich weg laat concurreren door andere woelmuissoorten (veldmuis en aardmuis). Mits deze soorten worden aangetroffen kunnen er maatregelen genomen worden om het gebied weer geschikt te maken voor noordse woelmuis.